Các loại hình doanh nghiệp tại Việt Nam, ưu & nhược điểm

Hiện nay, các tổ chức kinh tế thường tồn tại dưới 4 loại hình doanh nghiệp: doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH một thành viên, công ty TNHH hai thành viên trở lên và công ty cổ phần. Vì vậy, để lựa chọn loại hình công ty phù hợp cho doanh nghiệp của mình, bạn cần hiểu rõ đặc điểm của từng loại hình. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ưu nhược điểm của các loại hình công ty khác nhau. Hãy cùng Luật Tuệ Minh tìm hiểu nhé!

Căn cứ pháp lý 

• Luật Doanh nghiệp số 59/2020/QH14 có hiệu lực ngày 01/01/2021.
• Nghị định số 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp có hiệu lực ngày 04/01/2021.

Ưu nhược điểm của công ty cổ phần 

Đặc điểm của công ty cổ phần

• Có tư cách pháp nhân;
• Vốn điều kiện được chia thành các phần bằng nhau gọi là cổ phần;
• Cổ đông góp vốn có thể là cá nhân hoặc tổ chức; Số lượng cổ đông tối thiểu là 3 và không giới hạn số lượng;
• Cổ đông góp vốn thành lập công ty chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn góp vào doanh nghiệp;
• Công ty cổ phần có quyền phát hành cổ phiếu, trái phiếu và các chứng khoán khác của công ty.

Ưu điểm

• Khả năng huy động vốn của công ty rất cao và linh hoạt vì công ty cổ phần là loại hình doanh nghiệp duy nhất trong 5 loại hình doanh nghiệp nêu trên không hạn chế số lượng cổ đông góp vốn và có quyền phát hành cổ phiếu. 
• Thủ tục chuyển nhượng cổ phần trong công ty cổ phần cũng tương đối dễ dàng nên thu hút nhiều người cùng góp vốn vào doanh nghiệp;
• Cổ đông chỉ dám nhận phần vốn góp vào công ty nên khả năng điều này xảy ra với cổ đông là không cao;
• Với lợi thế là có khả năng huy động vốn nhanh chóng và linh hoạt, công ty cổ phần có thể hoạt động ở hầu hết các lĩnh vực, ngành nghề.

Nhược điểm

Ít tin tưởng vào đối tác khi cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về phần vốn góp có giới hạn;

Việc quản lý, điều hành công ty cổ phần rất phức tạp nên số lượng cổ đông rất lớn. Nhiều cổ đông có thể không quen biết nhau và có thể bị chia thành các nhóm cổ đông trong công ty với lợi ích trái ngược nhau;

Cấu trúc phức tạp hơn công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh hoặc doanh nghiệp tư nhân. Quyền quản lý trong công ty cổ phần được phân cấp rõ ràng. Đặc biệt:

• Đại hội đồng cổ đông là cơ quan quyết định cao nhất của công ty cổ phần. Tuy nhiên, bộ phận này ít hoạt động hơn và thường được trưng bày tại Đại hội đồng cổ đông mỗi năm một lần;
• Hội đồng quản trị có toàn quyền quản lý, đưa ra các quyết định chiến lược cho công ty và chịu trách nhiệm trước Đại hội đồng cổ đông;
• Giám đốc/Tổng giám đốc cam kết chịu trách nhiệm điều hành các hoạt động kinh doanh hàng ngày của công ty và cam kết chịu trách nhiệm trước Hội đồng quản trị.

Quyền và lợi ích hợp pháp của một nhóm cổ đông hoặc nhóm cổ đông tối thiểu không được đảm bảo. Trên thực tế, ở các công ty cổ phần Việt Nam, quyền lực của công ty tập trung chủ yếu ở cổ đông lớn và người quản lý công ty nên đối với công ty cổ phần có Ban kiểm soát. Nếu được thành lập thuần túy mang tính hình thức hoặc không có Ban kiểm soát nội bộ thì quyền lợi của cổ đông nhỏ có thể bị vi phạm hoặc bị ảnh hưởng;

Đối với công ty cổ phần, việc đưa ra các quyết định về quản lý doanh nghiệp hay kinh doanh sẽ khó khăn hơn vì phải được Hội đồng quản trị, Đại hội đồng cổ đông thông qua… Vì vậy rất dễ bỏ qua những điều này.

Ưu nhược điểm của công ty TNHH

Đặc điểm của công ty trách nhiệm hữu hạn

Công ty TNHH bao gồm Công ty TNHH có 1 thành viên và Công ty TNHH có 2 thành viên trở lên. Đây là mô hình kinh doanh phổ biến nhất hiện nay, phù hợp với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Đặc điểm chung của loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn này:

• Công ty có tư cách pháp nhân kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh;
• Chủ thể thành lập doanh nghiệp có thể là cá nhân hoặc tổ chức;
• Các thành viên chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác trong phạm vi số vốn góp vào doanh nghiệp;
• Công ty trách nhiệm hữu hạn không được quyền phát hành cổ phiếu để huy động vốn.

Ưu nhược điểm của công ty TNHH 1 thành viên

Ưu điểm

• Chỉ có một chủ sở hữu nên chủ sở hữu công ty có toàn quyền quyết định việc quản lý và điều hành công ty;
• Cơ cấu tổ chức đơn giản, dễ quản lý;
• Chủ sở hữu công ty chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi số vốn cam kết với công ty nên ít gây rủi ro cho chủ sở hữu hơn so với doanh nghiệp tư nhân.

Nhược điểm

• Do chủ sở hữu chỉ chịu trách nhiệm về quá trình kinh doanh trong phạm vi số vốn cam kết đóng góp cho công ty nên trong nhiều trường hợp ít có sự tin tưởng từ các đối tác muốn liên kết, hợp tác;
• Không có cổ phiếu phát hành nên vốn chỉ có thể được huy động từ chủ sở hữu hoặc bằng cách chuyển nhượng một phần vốn cho cá nhân, tổ chức khác. Tuy nhiên, chuyển nhượng một phần vốn có nghĩa là chuyển đổi loại hình công ty từ một thành viên sang công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên hoặc công ty cổ phần.

Ưu nhược điểm của công ty TNHH 2 thành viên trở lên

Ưu điểm

• Thành viên công ty trách nhiệm hữu hạn có quyền yêu cầu công ty mua lại phần vốn góp của mình trong một số trường hợp;
• Quy định về mua bán, chuyển nhượng phần vốn góp giữa các thành viên trong công ty được pháp luật quy định khá chặt chẽ. Thành viên công ty có thể chào bán, chuyển nhượng phần vốn góp cho người khác nhưng phải ưu tiên chào bán, chuyển nhượng phần vốn góp cho thành viên công ty trước. Theo đó, người quản lý có thể dễ dàng kiểm soát việc góp vốn của thành viên và hạn chế người lạ vào công ty;
• Tương tự như công ty cổ phần, các thành viên công ty trách nhiệm hữu hạn chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi số vốn đã cam kết góp vào công ty. Như vậy, trong công ty trách nhiệm hữu hạn có sự phân chia tài sản: tài sản của công ty và tài sản của các thành viên. Nguyên tắc tách tài sản được áp dụng trong mọi quan hệ tài sản, nợ, nghĩa vụ của công ty;
• Quy định cho phép công ty TNHH có 2 thành viên trở lên có tối đa 50 thành viên nên đây cũng là yếu tố thuận lợi giúp doanh nghiệp huy động được nhiều vốn hơn từ các thành viên mới. Tuy nhiên, thời gian huy động không nhanh bằng công ty cổ phần.

Nhược điểm

• Do các thành viên công ty chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi số vốn cam kết góp vào doanh nghiệp nên trong một số trường hợp, niềm tin của đối tác, khách hàng đối với doanh nghiệp có thể bị lung lay và họ có thể không thực sự muốn hợp tác vì lo sợ những rủi ro có thể xảy ra với mình;
• Việc giới hạn số lượng thành viên góp vốn ở mức 50 cũng là một nhược điểm của loại hình công ty này;
• Không phát hành cổ phiếu ra thị trường để công khai huy động vốn từ công chúng.

Ưu nhược điểm của công ty hợp danh

Đặc điểm của công ty hợp danh:

• Có tư cách pháp nhân; Có ít nhất 2 thành viên là chủ sở hữu chung của công ty, kinh doanh dưới tên chung (gọi là thành viên hợp danh). Ngoài các thành viên hợp danh, công ty hợp danh còn có các thành viên góp vốn;
• Thành viên hợp danh: là cá nhân, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về các nghĩa vụ của công ty;
• Thành viên góp vốn: là tổ chức, cá nhân chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty.

Ưu điểm

• Việc quản lý và điều hành công ty hợp danh không quá phức tạp, vì số lượng thành viên ít, phần lớn là người quen, người có uy tín và tin tưởng tuyệt đối lẫn nhau;
• Các thành viên liên danh phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về hoạt động kinh doanh của công ty khi xảy ra sự cố, để liên danh dễ dàng tạo được sự tin cậy của khách hàng, đối tác.

Nhược điểm

• Vì họ phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về nghĩa vụ của công ty nên rủi ro đối với các đối tác chung là rất cao. Vì vậy, loại hình kinh doanh này thường không phổ biến;
• Công ty không được phép phát hành cổ phiếu để huy động vốn.
• Mặc dù loại hình kinh doanh này nhận được sự tin tưởng cao từ khách hàng và đối tác nhưng do rủi ro cao cho các thành viên hợp danh nên số lượng hợp danh được thành lập không nhiều. Vì vậy, bạn cần cân nhắc khi lựa chọn loại hình kinh doanh này.

Ưu nhược điểm của doanh nghiệp tư nhân

Ưu điểm

• Thủ tục thành lập đơn giản.
• Cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp tư nhân tương đối đơn giản.
• Chủ doanh nghiệp có toàn quyền quyết định mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Chủ doanh nghiệp hoàn toàn chủ động trong việc mua bán, chuyển nhượng, giải thể doanh nghiệp mà không cần phải tham khảo ý kiến của người khác.
• Doanh nghiệp tư nhân chịu trách nhiệm vô hạn về mọi hoạt động kinh doanh nên dễ tạo dựng được niềm tin từ đối tác, khách hàng.

Nhược điểm

• Vì chủ doanh nghiệp tư nhân phải chịu trách nhiệm về toàn bộ tài sản của mình nên mức độ rủi ro có thể xảy ra với chủ doanh nghiệp là rất cao.
• Mỗi cá nhân chỉ được quyền thành lập một doanh nghiệp tư nhân. Chủ doanh nghiệp tư nhân không thể đồng thời là chủ sở hữu doanh nghiệp hoặc thành viên hợp danh của công ty hợp danh.
• Doanh nghiệp tư nhân không được phát hành chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu…) nên khả năng huy động vốn không cao, chủ yếu dựa vào nguồn vốn tư nhân từ chủ doanh nghiệp tư nhân.

Nhìn chung, doanh nghiệp tư nhân là mô hình hoạt động nhỏ và khá dễ quản lý. Chủ doanh nghiệp có toàn quyền quyết định mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Có thể thấy loại hình kinh doanh này khá phù hợp với mô hình công ty gia đình.

Qua phân tích ưu nhược điểm của từng loại hình doanh nghiệp trên, Quốc Việt tin rằng các bạn có thể lựa chọn cho mình loại hình doanh nghiệp phù hợp nhất để đăng ký thành lập.

• Nếu bạn là cá nhân có thể lựa chọn mô hình kinh doanh tư nhân hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên.
• Nếu có từ 2 thành viên góp vốn trở lên thì có thể hoạt động theo mô hình công ty TNHH có từ 2 thành viên trở lên. Nếu có từ 3 thành viên trở lên thì công ty cổ phần sẽ là sự lựa chọn tối ưu cho bạn khi thành lập.

Một số câu hỏi thường gặp về các loại hình doanh nghiệp

Có mấy loại hình doanh nghiệp?

Theo Luật Doanh nghiệp 2020, có 5 loại hình doanh nghiệp phổ biến: Công ty cổ phần, Công ty TNHH 1 thành viên, Công ty TNHH 2 thành viên trở lên, công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân.

Ưu điểm của công ty TNHH 1 thành viên là gì?

Công ty TNHH một thành viên có những ưu điểm sau: Có tư cách pháp nhân, chế độ trách nhiệm hữu hạn, cơ cấu tổ chức đơn giản và chủ sở hữu có toàn quyền quyết định mọi việc đối với công ty.

Ưu điểm của công ty TNHH 2 thành viên là gì?

Công ty TNHH 2 thành viên có những ưu điểm sau: Địa vị pháp lý, chế độ trách nhiệm hữu hạn, quy định chuyển nhượng vốn chặt chẽ đảm bảo lợi ích tối đa cho các thành viên công ty và khả năng huy động vốn từ nhiều người vì loại hình kinh doanh này cho phép tối đa 50 người. Các thành viên góp vốn vào công ty.

Ưu điểm của công ty cổ phần là gì?

Công ty cổ phần có những ưu điểm sau: có thể phát hành cổ phiếu, thủ tục chuyển nhượng đơn giản, không giới hạn số lượng cổ đông, khả năng huy động vốn cao và linh hoạt.

Nếu khởi nghiệp có 2 thành viên thì nên chọn loại hình doanh nghiệp nào?

Trong trường hợp bạn muốn khởi nghiệp kinh doanh với 2 thành viên, bạn có thể chọn mô hình kinh doanh TNHH có 2 thành viên trở lên.

Lời kết

Nếu bạn cần thêm thông tin về từng loại hình doanh nghiệp hoặc cần hỗ trợ tư vấn về hồ sơ, thủ tục thành lập công ty, doanh nghiệp, bạn có thể liên hệ với Luật Tuệ Minh theo hotline: 0788.555.247 (Có Zalo) hoặc Email: luattueminh.vn@gmail.com để được hỗ trợ.