Điều kiện, thủ tục thành lập công ty báo chí - Tư vấn pháp luật

Báo chí tại nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đóng vai trò là phương tiện thông tin thiết yếu trong đời sống xã hội. Đó không chỉ là cơ quan ngôn luận của Đảng và nhà nước, mà còn là kênh thông tin của các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp, và là diễn đàn cho tiếng nói của Nhân dân. Trong bài viết này, Luật Tuệ Minh sẽ trình bày cụ thể về các điều kiện, thủ tục thành lập công ty báo chí.

Cơ sở pháp lý 

• Luật Báo chí năm 2016, đã được sửa đổi và bổ sung vào năm 2018, quy định các nguyên tắc và tiêu chí hoạt động của báo chí tại Việt Nam.
• Thông tư số 41/2020/TT-BTTTT ngày 24 tháng 12 năm 2020 quy định chi tiết và hướng dẫn các thủ tục cấp giấy phép hoạt động cho báo in, tạp chí in, báo điện tử, cũng như các hoạt động như xuất bản thêm ấn phẩm, mở chuyên trang cho báo điện tử và tạp chí điện tử, cùng với việc xuất bản phụ trương, bản tin, và đặc san.
• Quyết định 75-QĐ/TW ngày 21 tháng 8 năm 2007 của Ban Bí thư ban hành quy chế về việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng và kỷ luật cán bộ lãnh đạo các cơ quan báo chí.
• Quy định số 101-QĐ/TW ngày 28 tháng 02 năm 2023 xác định trách nhiệm, quyền hạn cũng như quy trình bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng và kỷ luật đối với lãnh đạo các cơ quan báo chí.

Đối tượng được thành lập cơ quan báo chí

Theo Điều 14 của Luật Báo chí năm 2016, sửa đổi và bổ sung năm 2018, các đối tượng được phép thành lập cơ quan báo chí bao gồm:

• Các tổ chức chính trị - xã hội: Cơ quan của Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, cùng với các tổ chức tôn giáo hoặc tương đương, hoạt động hợp pháp theo quy định của pháp luật Việt Nam.
• Các cơ sở giáo dục và nghiên cứu: Các cơ sở giáo dục đại học theo quy định của Luật Giáo dục đại học; tổ chức nghiên cứu khoa học và tổ chức nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ được thành lập dưới sự quản lý của viện hàn lâm, viện nghiên cứu theo quy định của Luật Khoa học và Công nghệ; cũng như bệnh viện cấp tỉnh hoặc tương đương có quyền thành lập tạp chí khoa học.

Điều kiện cấp giấy phép thành lập công ty báo chí

Báo chí đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin, giúp người dân nắm bắt tình hình xã hội trong nước và quốc tế. Hoạt động báo chí không chỉ ảnh hưởng sâu sắc đến nhận thức của cộng đồng mà còn tác động đến các vấn đề kinh tế, chính trị và an ninh - trật tự. Chính vì vậy, việc kiểm soát hoạt động báo chí là vô cùng cần thiết.

Theo Luật Báo chí năm 2016, đã được sửa đổi và bổ sung vào năm 2018, các cơ quan và tổ chức muốn xin giấy phép hoạt động tạp chí in cần đáp ứng các điều kiện sau:

• Xác định loại hình báo chí: Tôn chỉ, mục đích của tạp chí phải phù hợp với chức năng và nhiệm vụ của cơ quan chủ quản, cũng như đối tượng phục vụ cụ thể.
• Phương án tổ chức và nhân sự: Cần có kế hoạch tổ chức và nguồn nhân lực đảm bảo cho hoạt động của cơ quan báo chí, cùng với một người đứng đầu đủ tiêu chuẩn theo quy định.
• Tên gọi và hình thức trình bày: Cần có tên cơ quan báo chí rõ ràng, cùng với cách trình bày tên ấn phẩm báo chí một cách hợp lý.
• Cơ sở vật chất và kỹ thuật: Phải đảm bảo có trụ sở, cơ sở vật chất, kỹ thuật và phương án tài chính hợp lý, cũng như các giải pháp bảo đảm an toàn và an ninh thông tin.
• Phù hợp với quy hoạch: Các hoạt động phải tương thích với quy hoạch phát triển mạng lưới cơ sở báo chí và xuất bản đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Quy định về người đứng đầu khi thành lập công ty báo chí

Căn cứ theo Điều 23 của Luật Báo chí năm 2016, đã được sửa đổi và bổ sung vào năm 2018, tiêu chuẩn bổ nhiệm người đứng đầu cơ quan báo chí bao gồm:

• Công dân Việt Nam: Người đứng đầu phải là công dân Việt Nam, có địa chỉ thường trú tại Việt Nam.
• Trình độ học vấn: Cần có bằng tốt nghiệp đại học trở lên. Tuy nhiên, tiêu chuẩn này không áp dụng cho người đứng đầu cơ quan báo chí thuộc các tổ chức tôn giáo.
• Thẻ nhà báo: Người đứng đầu phải có thẻ nhà báo còn hiệu lực, ngoại trừ các cơ quan báo chí thuộc tổ chức tôn giáo và tạp chí khoa học.
• Phẩm chất đạo đức: Phải có phẩm chất đạo đức tốt, không trong thời gian thi hành hình thức kỷ luật từ khiển trách trở lên theo quy định của pháp luật về công chức và viên chức.

Ngoài ra, theo Quy định số 101-QĐ/TW ngày 28 tháng 02 năm 2023 của Ban Chấp hành Trung ương, người đứng đầu cơ quan báo chí còn phải đáp ứng thêm các điều kiện sau:

• Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam: Đây là yêu cầu bắt buộc, trừ các cơ quan báo chí thuộc tổ chức tôn giáo.
• Trình độ lý luận chính trị: Cần có trình độ lý luận chính trị cao cấp, cũng không áp dụng cho báo chí thuộc tổ chức tôn giáo.
• Chứng chỉ bồi dưỡng: Phải có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý nhà nước về báo chí.
• Kinh nghiệm: Có ít nhất 2 năm hoạt động trong lĩnh vực báo chí hoặc xuất bản. Trong trường hợp đặc biệt, cơ quan chỉ đạo báo chí sẽ xem xét và quyết định.
• Quy định về độ tuổi: Phải tuân thủ quy định về độ tuổi và thời gian công tác còn lại khi bổ nhiệm, tùy theo từng cơ quan, tổ chức cụ thể.
• Nhiệm kỳ: Không được kiêm giữ chức vụ tổng biên tập hoặc phó tổng biên tập tại một cơ quan báo chí khác và không được đảm nhiệm chức vụ quá 2 nhiệm kỳ liên tiếp tại cùng một cơ quan.

Nếu đã được bổ nhiệm hoặc bổ nhiệm lại theo Quyết định số 75-QĐ/TW ngày 21/8/2007 trước ngày 28/02/2023, người đó sẽ tiếp tục đảm nhiệm chức vụ đến hết thời hạn đã được bổ nhiệm, và việc bổ nhiệm sau đó sẽ thực hiện theo Quy định 101-QĐ/TW.

Chuẩn bị hồ sơ thành lập công ty báo chí 

Theo Thông tư số 41/2020/TT-BTTTT, có hiệu lực từ ngày 15/02/2021, quy định chi tiết và hướng dẫn việc cấp giấy phép hoạt động cho báo in, tạp chí in, báo điện tử, cũng như các chuyên trang, phụ trương và đặc san.

Hồ sơ xin cấp giấy phép hoạt động tạp chí in cần được chuẩn bị như sau (theo khoản 1, Điều 6 của Thông tư):

Cơ quan hoặc tổ chức đề nghị cấp giấy phép phải gửi 01 bộ hồ sơ tới Bộ Thông tin và Truyền thông, bao gồm:

• Tờ khai đề nghị cấp giấy phép hoạt động tạp chí in.
• Đề án hoạt động tạp chí in: Tài liệu này phải có chữ ký của người có thẩm quyền và được đóng dấu hoặc ký số của cơ quan/ tổ chức. Đề án cần trình bày rõ sự cần thiết và cơ sở pháp lý, đồng thời chứng minh việc đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 17 của Luật Báo chí. Nội dung chính của ấn phẩm cũng phải được làm rõ, bao gồm thông tin chuyên sâu, nghiên cứu khoa học, tư vấn và phản biện chính sách liên quan đến lĩnh vực chức năng của cơ quan đề nghị cấp giấy phép, cùng quy trình xuất bản và quản lý nội dung.
• Danh sách dự kiến nhân sự của tạp chí in.
• Sơ yếu lý lịch của người dự kiến giữ chức vụ Tổng biên tập.
• Mẫu trình bày tên gọi tạp chí in: Mẫu này cần có xác nhận của cơ quan hoặc tổ chức đề nghị cấp giấy phép, trong đó tên gọi tạp chí phải thể hiện rõ cụm từ “tạp chí” với cỡ chữ tối thiểu bằng 1/3 cỡ chữ của tên tạp chí in.

Quy trình thủ tục thành lập công ty báo chí 

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

• Giấy đề nghị đăng ký thành lập công ty báo chí.
• Điều lệ công ty: Nêu rõ quy định về tổ chức, hoạt động và quản lý của công ty.
• Danh sách thành viên/cổ đông sáng lập: Cung cấp thông tin cá nhân hoặc tổ chức tham gia sáng lập.
• Phương án hoạt động báo chí: Mô tả loại hình báo chí, tôn chỉ, mục đích, đối tượng phục vụ và phương thức hoạt động.
• Giấy tờ chứng minh tư cách pháp lý của các thành viên: Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc giấy tờ tương đương.

Bước 2: Nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền

• Nộp hồ sơ tại Sở Thông tin và Truyền thông nơi công ty dự kiến đặt trụ sở.
• Cơ quan này sẽ tiếp nhận và kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ.

Bước 3: Xét duyệt hồ sơ

• Sở Thông tin và Truyền thông sẽ xem xét hồ sơ trong khoảng thời gian từ 15 đến 30 ngày.
• Nếu hồ sơ hợp lệ, cơ quan sẽ cấp Giấy phép hoạt động báo chí.
• Nếu hồ sơ không hợp lệ, cơ quan sẽ thông báo lý do từ chối bằng văn bản.

Bước 4: Đăng ký kinh doanh

• Sau khi nhận Giấy phép hoạt động báo chí, nộp hồ sơ đăng ký kinh doanh tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư.
• Hồ sơ bao gồm: Giấy phép hoạt động báo chí, Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp, Điều lệ công ty và các giấy tờ cần thiết khác.

Bước 5: Đăng ký thuế và mở tài khoản ngân hàng

• Đăng ký mã số thuế tại cơ quan thuế địa phương.
• Mở tài khoản ngân hàng để thực hiện các giao dịch tài chính của công ty.

Bước 6: Thực hiện nghĩa vụ pháp lý khác

• Cấp thẻ nhà báo cho nhân viên.
• Thực hiện các báo cáo định kỳ theo quy định của pháp luật.

Lời kết

Luật Tuệ Minh hy vọng rằng những thông tin và hướng dẫn trên sẽ hữu ích cho các bạn trong quá trình thành lập công ty báo chí. Nếu cần thêm sự hỗ trợ hoặc tư vấn, hãy liên hệ hotline: 0788.555.247 (Có Zalo) hoặc Email: luattueminh.vn@gmail.com để được hướng dẫn chi tiết hơn.